Τρίτη 24 Ιανουαρίου 2012

Σαν να ήταν χθές-Ομιλία Γιώργου Σεφέρη 1963

Πριν Μιλήσεις, Άκου. Πριν Γράψεις, Σκέψου. Πριν Πληγώσεις, Νιώσε. Πριν Μισήσεις, Αγάπησε. Πριν τα Παρατήσεις, Προσπάθησε. Μα Πριν Πεθάνεις, ΖΗΣΕ! ________________________________ >> ”Ανήκω σε µία χώρα µικρή” (Ομιλία του Γιώργου Σεφέρη) >> Εδώ και μήνες η Ελλάδα είναι στο πραιτόριο. Χλευάζεται και >> κατασυκοφαντείται. Αναίσχυντοι αργυραμοιβοί την παίζουν στα ζάρια. >> Προσβάλλουν τους ανθρώπους της, αμφισβητούν την ιστορία της και τον >> πολιτισμό της. Όποια εφημερίδα και να ανοίξεις, μας έχουν κατατάξει >> στα «σκουπίδια». Μας θεωρούν ένα περιττό βάρος, από το οποίο όλοι >> θέλουν να απαλλαγούν, αλλά δεν ξέρουν ακόμα πώς. >> Ε, λοιπόν, η Ελλάδα δεν είναι για τα σκουπίδια! >> Δεν είμαστε οι Έλληνες διεφθαρμένοι και τεμπέληδες. Χαβαλέδες ήμασταν >> για πολύ καιρό. Βάλαμε τον αυτόματο πιλότο. Ένας φτωχός λαός, που >> γνώρισε την αφθονία και παρασύρθηκε γιατί νόμισε πως θα κρατήσει για >> πάντα. Πίστεψε και στα «ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα» κάποιων αδίστακτων >> πολιτικάντηδων. Για την ακρίβεια ίσως στην Ελλάδα υπάρχουν λιγότεροι >> διεφθαρμένοι και τεμπέληδες απ’ ότι σε πολλές άλλες χώρες. >> Και τώρα ήρθε η ώρα του λογαριασμού. Είναι μια δύσκολη ώρα, αλλά δεν >> ήρθε το τέλος. >> Όμως, ευτυχώς ακόμα στην Ελλάδα το 15% του πληθυσμού της δεν ζει με κουπόνια. >> Ευτυχώς ακόμα στην Ελλάδα, κάθε ελληνόπουλο έχει δωρεάν πρόσβαση στο >> Πανεπιστήμιο. >> Ευτυχώς ακόμα στην Ελλάδα έχουμε ένα, έστω ημιτελές, αλλά έχουμε σύστημα υγείας. >> Ευτυχώς ακόμα στην Ελλάδα έχουμε ένα κράτος που έχει μια μεγάλη >> περιουσία. Άλλα κράτη δεν έχουν τίποτα. Αυτήν βλέπουν και >> ξερογλείφονται. >> Ευτυχώς ακόμα στην Ελλάδα οι γονείς βοηθάνε τα παιδιά τους και εκείνα >> τους γονείς τους. >> Ευτυχώς, η μικρή και φτωχή Ελλάδα δεν ήταν απούσα από καμιά μεγάλη >> μάχη για την ελευθερία. Και έδινε το είναι της, όταν οι άλλοι είχαν >> ήδη παραδώσει και την ψυχή και το πνεύμα. >> Ευτυχώς ακόμα, η Ελλάδα έχει μέλλον. >> Έβλεπα εκείνα τα κορίτσια της Εθνικής Ομάδος Πόλο, να ανεβαίνουν στον >> Όλυμπο, μες τη «φωλιά του Δράκου», και είπα , πως δεν χάθηκε η >> ελπίδα. Υπάρχει ακόμα το μέταλλο του νικητή. >> Η Ελλάδα έχει μέλλον, γιατί στη μακραίωνα ιστορία της κάθε μεγάλη ήττα >> και καταστροφή, αντί να την αφανίσει, την ανάσταινε! >> Γιατί τα γράφω αυτά; Μου τηλεφώνησαν κάποιοι «φίλοι» απ’ το εξωτερικό >> και μας … νεκρολογούσαν! Είναι απ’ τα κοράκια που έχουν στοιχηματίσει >> στην πτώχευσή μας και ανησυχούν μήπως και χάσουν τα λεφτά τους! Και >> βιάζονται! Τόσο πολύ θύμωσα που έκλεισα το τηλέφωνο. Ύστερα τους >> έστειλα το κείμενο που ακολουθεί … >> >> «Ανήκω σε µία χώρα μικρή. >> Ένα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο, που δεν ἔχει άλλο ἀγαθὸ παρά τὸν >> ἀγώνα τοῦ λαοῦ, τὴ θάλασσα, καὶ τὸ φῶς τοῦ ἥλιου. >> Εἶναι µικρὸς ὁ τόπος µας, ἀλλά ἡ παράδοσή του εἶναι τεράστια καὶ τὸ >> πράγµα ποὺ τὴ χαρακτηρίζει εἶναι ὅτι µᾶς παραδόθηκε χωρὶς διακοπή. >> Ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα δεν ἔπαψε ποτε της νά µιλιέται. Δέχτηκε τὶς >> ἀλλοιώσεις ποὺ δέχεται καθετὶ ζωντανό, ἀλλά δεν παρουσιάζει κανένα >> χάσµα. >> Ἄλλο χαρακτηριστικὸ αὐτῆς τῆς παράδοσης εἶναι ἡ ἀγάπη της γιά τὴν >> ἀνθρωπιά, κανόνας της εἶναι ἡ δικαιοσύνη. >> Στὴν ἀρχαία τραγωδία, τὴν ὀργανωµένη µε τόση ἀκρίβεια, ὁ άνθρωπος ποὺ >> ξεπερνᾶ τὸ µέτρο, πρέπει νά τιµωρηθεῖ ἀπὸ τὶς Ἐρινύες. >> Ὅσο γιά µένα συγκινοῦµαι παρατηρώντας πὼς ἡ συνείδηση τῆς δικαιοσύνης >> εἶχε τόσο πολὺ διαποτίσει τὴν ἑλληνικὴ ψυχή, ὥστε νά γίνει κανόνας τοῦ >> φυσικοῦ κόσµου. >> Καὶ ἕνας ἀπὸ τοὺς διδασκάλους µου, τῶν ἀρχῶν τοῦ περασµένου αἰώνα, >> γράφει: «… θά χαθοῦµε γιατί ἀδικήσαµε …». >> Αὐτὸς ὁ άνθρωπος ἦταν ἀγράµµατος. Εἶχε µάθει νά γράφει στά τριάντα >> πέντε χρόνια τῆς ἡλικίας του. Αλλά στὴν Ἑλλάδα τῶν ἡµερῶν µας, ἡ >> προφορικὴ παράδοση πηγαίνει µακριά στά περασµένα ὅσο καὶ ἡ γραπτή. Τὸ >> ἴδιο καὶ ἡ ποίηση. >> Εἶναι γιά µένα σηµαντικὸ τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ Σουηδία θέλησε νά τιµήσει >> καὶ τούτη τὴν ποίηση καὶ ὅλη τὴν ποίηση γενικά, ἀκόµη καὶ ὅταν >> ἀναβρύζει ἀνάµεσα σ’ἕνα λαὸ περιορισµένο. >> Γιατί πιστεύω πὼς τοῦτος ὁ σύγχρονος κόσµος ὅπου ζοῦµε, ὁ >> τυρρανισµένος ἀπὸ τὸ φόβο καὶ τὴν ἀνησυχία, τὴ χρειάζεται τὴν ποίηση. >> Ἡ ποίηση ἔχει τὶς ρίζες της στὴν ἀνθρώπινη ἀνάσα – καὶ τί θα >> γινόµασταν ἂν ἡ πνοή µας λιγόστευε; >> Εἶναι µία πράξη ἐµπιστοσύνης – κι ἕνας Θεὸς τὸ ξέρει ἂν τά δεινά µας >> δεν τά χρωστᾶµε στὴ στέρηση ἐµπιστοσύνης. >> Παρατήρησαν, τὸν περασµένο χρόνο γύρω ἀπὸ τοῦτο τὸ τραπέζι, τὴν πολὺ >> µεγάλη διαφορά ἀνάµεσα στὶς ἀνακαλύψεις τῆς σύγχρονης ἐπιστήµης καὶ >> στὴλογοτεχνία. παρατήρησαν πὼς ἀνάµεσα σ’ ἕνα ἀρχαῖο ἑλληνικὸ δράµα >> καὶ ἕνα σηµερινό, ἡ διαφορά εἶναι λίγη. Ναί, ἡ συµπεριφορά τοῦ >> ἀνθρώπου δε µοιάζει νάἔχει ἀλλάξει βασικά. Καὶ πρέπει νά προσθέσω πὼς >> νιώθει πάντα τὴν ἀνάγκη ν’ ἀκούσει τούτη τὴν ἀνθρώπινη φωνὴ ποὺ >> ὀνοµάζουµε ποίηση. Αὐτὴ ἡ φωνὴ ποὺ κινδυνεύει νά σβήσει κάθε στιγµὴ >> ἀπὸ στέρηση ἀγάπης καὶ ὁλοένα ξαναγεννιέται. Κυνηγηµένη, ξέρει ποὺ να >> ’βρει καταφύγιο, ἀπαρνηµένη, ἔχει τὸ ἔνστικτο νά πάει νά ριζώσει στοὺς >> πιὸ ἀπροσδόκητους τόπους. Γι’ αὐτὴ δεν ὑπάρχουν µεγάλα καὶ µικρά µέρη >> τοῦ κόσµου. Τὸ βασίλειό της εἶναι στὶς καρδιες ὅλων τῶν ἀνθρώπων τῆς >> γῆς. Ἔχει τὴ χάρη ν’ ἀποφεύγει πάντα τὴ συνήθεια, αὐτὴ τὴ βιοµηχανία. >> Χρωστῶ τὴν εὐγνωµοσύνη µου στὴ Σουηδικὴ Ακαδηµία ποὺ ἔνιωσε αὐτά τά >> πράγµατα, ποὺ ἔνιωσε πὼς οἱ γλῶσσες, οἱ λεγόµενες περιορισµένης >> χρήσης, δεν πρέπει νά καταντοῦν φράχτες ὅπου πνίγεται ὁ παλµὸς τῆς >> ἀνθρώπινης καρδιᾶς, ποὺ ἔγινε ἕνας Ἄρειος Πάγος ἱκανός νά κρίνει µε >> ἀλήθεια ἐπίσηµη τὴν άδικη µοίρα τῆς ζωῆς, γιά νά θυµηθῶ τὸν Σέλλεϋ, >> τὸν ἐµπνευστή, καθώς µᾶς λένε, τοῦ Αλφρέδου Νοµπέλ, αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου >> ποὺ µπόρεσε νά ἐξαγοράσει τὴνἀναπόφευκτη βία µε τὴ µεγαλοσύνη τῆς >> καρδιᾶς του. >> Σ’ αὐτὸ τὸν κόσµο, ποὺ ὁλοένα στενεύει, ὁ καθένας µας χρειάζεται ὅλους >> τούς άλλους. Πρέπει ν’ ἀναζητήσουµε τὸν άνθρωπο, ὅπου καὶ νά >> βρίσκεται. >> Ὅταν στὸ δρόµο τῆς Θήβας, ὁ Οἰδίπους συνάντησε τὴ Σφίγγα, κι αὐτὴ τοῦ >> ἔθεσε τὸ αἴνιγµά της, ἡ ἀπόκρισή του ἦταν: ὁ άνθρωπος. Τούτη ἡ ἁπλὴ >> λέξη χάλασε τὸ τέρας. Ἔχουµε πολλά τέρατα νά καταστρέψουµε. Ἂς >> συλλογιστοῦµε τὴν ἀπόκριση τοῦ Οἰδίποδα.» >> >> Ομιλία του Γιώργου Σεφέρη κατά την τελετή παραλαβής του Βραβείου >> Νόμπελ Λογοτεχνίας, 11 Δεκεμβρίου 1963 >> Σαν να το είπε χθές! >> >