ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Μια ματια στην βιολογια της μελισσας, σχετικα με το παρακατω περιεχομενο, θα βοηθησει τον μελισσοκομο να δει τι συμβαινει στην κυψελη, για να κανει τους καταλληλους χειρισμους βαση των οσων βλεπει, και οχι των οσων ακουει.Σωστη μελισσοκομια θα πει, δυνατα μελισσια, σωστη διατροφη, ελαχιστοποιηση του αριθμου των παρασιτων,ελαχιστοποιηση της φορτισης τοξικων, και προληψη αντι θεραπειας.Δηλαδη, νεες βασιλισσες, προσοχη στην διατροφη, συστηματικη καταπολεμηση των Βαρροα, μακρυα απο καλλιεργειες με φυτοφαρμακα
ή απο την τοποθετηση φαρμακων στην κυψελη.
Στο σμηνος συμβαινουν 2 πραγματα. Η τριβη- (χανονται μελισσες,ειτε απο φυσικο θανατο ή κατι αλλο), -και Στρατολογηση. Για να συνεχιστει ενας πολεμος, θα πρεπει να στρατολογουνται συνεχεια νεοι στρατιωτες για την μαχη, περισσοτεροι απο αυτους που σκοτωνονται. Το ιδιο συμβαινει στην κυψελη, παραγωγη νεων μελισσων, χρειαζονται περισσοτερες μελισσες απο αυτες που χανονται. Ετσι θα προσπερναει το σμηνος ασθενειες και αντιξοες συνθηκες, αρκει να μπαινει πρωτεϊνη στην κυψελη (γυρη) που ειναι η βαση για την παραγωγη νεων μελισσων.
Οι μελισσες εχουν το ενστικτο της αυτοκαθαρσης, δηλ.να μην πεθαινουν στο σημειο που ζουν,αλλα να φευγουν μακρυα για να μην δωσουν παραπανω δουλεια στις αδελφες τους. Το πρωτο πραγμα που πρεπει να σκεφτει ο μελισσοκομος ειναι, αν η μελισσα μπορει να καταλαβει οτι βρισκεται σε κυψελη με πλαισια,πατο,καπακι, ή σε κορμο δεντρου, κυλωμα βραχου ή καπου αλλου.
Φυσικα και δεν το γνωριζει, διοτι ειναι στο απολυτο σκοταδι, και ο μελισσοκομος ειναι καποιος που την ενοχλει κατα διαστηματα. Γνωριζοντας αυτο, καταλαβαινει κανεις τι μπορει να συμβαινει
μεσα στην κυψελη και πως θα πρεπει να την προσεγγισει για επιθεωρηση. Οταν καταλαβουν οτι ειναι αρρωστες ή πηγαινουν προς το θανατο,με την τελευταια δυναμη που τους απομενει, εγκαταλειπουν την φωλια τους για να μην μεταδωσουν παθογενειες.Αυτο συμβαινει με την καταρρευση μελισσων, εξαφανιζονται μεσα σε 2-3 ημερες.
Την ανοιξη η αυξηση του πληθυσμου στην κυψελη γινεται με 500 μελισσες την ημερα. Η βασιλισα γενναει 1500 περιπου αυγα ημερησιως, και πεθαινουν 1000 μελισσες περιπου την ημερα.
Προς το τελος της χρονιας οι θανατοι ειναι περισσοτεροι σε περιπου 1500-2000 μελισσες την ημερα. Πριν ανοιξει κανεις την κυψελη, θα πρεπει να γνωριζει εκ των προτερων το τι πρεπει να κοιταξει, και οχι να κοιταζει σκεπτομενος. Να γνωριζει τι πρεπει να κανει, οταν βλεπει καποια σημαδια στο πλαισιο κατα τον ελεγχο. Η αγνοια ελεγχου παρουσιαζεται συνηθως στους νεους μελισσοκομους και τους ερασιτεχνες. Οι επαγγελματιες γνωριζουν τι πρεπει να δουν, και ο ελεγχος δεν διαρκει περισσοτερο απο 15-20 δευτερολεπτα, χωρις καλα-καλα να το καταλαβουν οι μελισσες,
παιρνοντας τις αποφασεις του. Κατα κανονα, επιτυχημενος μελισσοκομος θεωρειται αυτος που του περισσευουν μελισσες και πουλαει, και οχι αυτος που εχει μεινει στα βιβλια και πηγαινει σε ολα τα σεμιναρια, ειναι αυτος που αποφευγει την σμηνουργια και φτιαχνει καινουργια σμηνη.
Η μελισσα ειναι το ωραιοτερο εντομο στον πλανητη, και ο μελισσοκομος ειναι αυτος που την φροντιζει (απο το κομεω-κομω)=φροντιζω.Οπως ολα τα αλλα ζωα στην κτηνοτροφια. Το μυστικο ειναι να γνωριζει κανεις να διαβαζει το πλαισιο, και οχι να ρωταει του αλλους.
Το ενδιαμεσο μεταξυ σφραγισμενου μελιου και γονου, ειναι το σημειο που λεει τα παντα για την κατασταση στην κυψελη, κι εκει πρεπει να εστιαζεται η προσοχη του μελισσοκομου. Στο επανω μερος της φωτογραφιας το σφραγισμενο μελι για ενεργεια,και απο κατω η γυρη, απαραιτητη πρωτεϊνη για την αναπαραγωγη του πληθυσμου. Μια δυνατη κυψελη ανανεωνει τον πληθυσμο της καθε 42 ημερες,που αυτο θα πει οτι χρειαζεται παρα πολυ πρωτείνη για την ανανεωση καθε μελισσας στην κυψελη. Η γραμμη των κελιων μεταξι μελιου και γυρης, ειναι τα συνορα επικοινωνιας.
Εκει συμβαινουν 2 πραγματα.1.Οταν ερχεται νεκταρ στην κυψελη καταναλωνεται αμεσως, και σε περιπτωση ελλειψης ξεσφραγιζουν μελι για να το καταναλωσουν.Το περισευουμενο νεκταρ το μετατρεπουν σε μελι και το αποθηκευουν(το σφραγιζουν).2.Η γυρη που μπαινει στην κυψελη,επισης καταναλωνεται αμεσως απο τις παραμανες, αποθηκευοντας την πρωτεϊνη στο καταλληλοτερο σημειο, που ειναι το σωμα τους. Η υπολοιπη γυρη που περισσευει αποθηκευεται κατα τον ιδιο τροπο που ο ανθρωπος αποθηκευει φαγητα,κρεας-χορταρικα-φρουτα σε βαζα η κουτια. Την πρωτεϊνη απο την γυρη, ο οργανισμος της παραμανας μελισσας μπορει και την μετατρεπει σε ενα ειδος ζελε, τον Βασ.πολτο, που με αυτον τρεφεται ολος ο πληθυσμος της κυψελης, γονος-εργατριες-συλλεκτριες-Βασιλισσα. Οι παλιες μελισσες δεν μπορουν να καταναλωσουν γυρη, δεν μπορουν πλεον να την μεταβολισουν σε πρωτεϊνη, δεν την χωνευουν και περναει αχωνευτη. Οταν οι συλλεκτριες φθανουν στην κυψελη εξαντλημενες,ζητουν Β.πολτο απο τις παραμανες,πρωτεϊνη που χρειαζονται για τους μυς στα φτερα τους,και αυτες τους δινουν την απαιτουμενη δοση στομα με στομα.
Η αποθηκευμενη γυρη ειναι λιγοτερο θρεπτικη απο αυτην που μπαινει στην κυψελη, σε περιοδο ελειψης, καταναλωνουν και την αποθηκευμενη. Η κοινωνια των μελισσων περναει 4 σταδια.
Νεογεννητες ,πρωτες 3 ημερες καθαριστριες, παραμανες για 12 ημερες, μεσης ηλικιας εργατριες-για αγνωστο χρονικο διαστημα που αναλαμβανουν καθηκοντα αναλογα με τις αναγκες-και οι συλλεκτριες μελισσες. Η βασιλισσα τρεφεται μονον με Β.πολτο σε ολη την διαρκεια της ζωης της,και τα αποβλητα της ειναι καθαρα σαν νερο. Αρκετο πολτο χρειαζεται συνεχεια και ο γονος-προνυμφες,νυμφες-. Οι παραμανες μελισσες ειναι το κοινο στομαχι της κυψελης, που το φαγητο πρωτεϊνης κανει τον κυκλο στον πληθυσμο, γνωστοποιωντας την ποσοτητα και ποιοτητα πρωτεϊνης(γυρης) στην κυψελη. Οταν οι παραμανες καταλαβουν την ελειψη εισερχομενης γυρης, κοβουν την τροφοδοσια Β.πολτου στις συλλεκτριες,δινοντας λιγοτερη ποσοτητα πρωτεϊνης, ειδοποιοντας ετσι για την ελειψη πρωτεϊνης, και να προσπαθησουν ψαχνοντας για νεες πηγες γυρης.
.
Ελατωνοντας την δοση πολτου στην βασιλισσα, την ειδοποιουν να μειωσει την γεννα. Εφοσον το σμηνος ζει στο σκοταδι, οι μονες μελισσες που γνωριζουν τα αποθεματα τροφων ειναι οι παραμανες. Οταν υπαρχει ελειψη εισερχομενης γυρης, τις ειδοποιει και σταματουν την εκτροφη γονου, και για πρωτεϊνη τρεφονται με τα αυγα που γενναει η βασιλισσα που γι αυτες ειναι πηγη πρωτεϊνης. Το παραθυρο λοιπον στον εξω κοσμο ειναι το ποσο νεκταρ και ποση γυρη μπαινει στην κυψελη. Ο ανοιχτος γονος στη φωλια τους, εκπεμπει φερομονη που λεγεται Ε-b-ocimene.
H φερομονη του γονου ειδοποιει ολες τις μελισσες οτι εχουν καλη και παραγωγικη βασιλισσα, και με τη ελειψη φερομονης καταλαβαινουν οτι κατι δεν παει καλα και κανουν αντικατασταση βασιλισας ή σμηνουργια-που θα ειπωθει παρακατω.
Υπαρχει μια λαθος αντιληψη σχετικα με την χρονια που διανυουν οι μελισσες, και η οποια δεν εχει καμια σχεση με το δικο μας ημερολογιο. Στο νοτιο ημισφαιριο της γης-Αυστραλια,Ν.Ζηλανδια, υπαρχει διαφορα εποχων 6 μηνων. Ο Δεκεμριος εκει ειναι καλοκαιρι,και Ιουλιος ειναι χειμωνας, ακριβως το αντιθετο με το δικο μας. Η χρονια λοιπον της μελισσας εχει να κανει με την παρουσια γυρης στην κυψελη. Το χειμωνα γινεται μπαλα με το κεφαλι προς το εσωτερικο της μπαλας, εκπεμποντας θερμοκρασια, που απο το σωμα μεταφερεται στο κεφαλι.
Με το ξεκινημα της ανοιξης τα αποθεματα γυρης εξαντλουνται γρηγορα, και επιβιωνουν με τα αποθεματα πρωτεϊνης που βρισκεται στο σωμα τους.
Εκτρεφουν λιγο γονο, αλλα οχι για πολυ καιρο. Αυτο που περιμενουν ειναι το πρωτο σημαδι γυρης, σημαδι της ανοιξης,και δεν εχει να κανει με τις ωρες της ημερας, αλλα με το πρωτο φορτιο γυρης που φτανει στην κυψελη. Στο σημειο αυτο εμφανιζεται το πρωτο προβλημα.
Οι μελισσες του χειμωνα εχουν αποθεματα πρωτεϊνης στο σωμα τους, και ζουν 100 εως 200 ημερες. Οταν αρχισουν να εκτρεφουν γονο, η φυσιολογια τους αλλαζει, ιδια με αυτην του καλοκαιριου, που η ζωη τους ειναι 35-60 ημερες. Χρειαζονται 20 ημερες για τον πρωτο γονο, και στις
35 ημερες πεθαινουν.Ο γονος λοιπον μεγαλωνει και ο αριθμος των μελισσων μειωνεται, πεθαινει απο γηρατια. Μετα 2 μηνες απο την εναρξη εκτροφης γονου, ολες οι παλιες μελισσες θα εχουν πεθανει. Το σμηνος διανυει την ποιο δυσκολη περιοδο για τη αντικατασταση του πληθυσμου του.
Αλλο λαθος που παρατηρειται στη διαγνωση δυσεντεριας και νοσεμιασης(nosema seranae). Η δυσεντερια δεν εχει να κανει με τη νοζεμιαση. Η νοζεμιαση δεν προκαλειται απο την δυσεντερια.
Η δυσεντερια προκαλειται απο μυκιτιασικη λοιμωξη, απο αχωνευτη γυρη, ή καποια γυρη που δεν μπορουν να χωνεψουν. Εαν ομως αφησουν τα αποβλητα τους μεσα στην κυψελη και υπαρχουν τα σπορια της νοζεμιασης σε αυτα,τοτε με τον καθαρισμο εξαπλωνεται σε ολο το σμηνος. Για την εξακριβωση της νοζεμιασης χρειζεται ο απαραιτητος εργαστηριακος ελεγχος, για να μην ξοδευοντα ασκοπα χρηματα σε θεραπειες. Η νοζεμιαση κλεβει ενεργεια και πρωτεϊνη απο τις μελισσες και αποδυναμωνει το ανοσοποιητικο τους συστημα.
Κατα τον ερχομο της ανοιξης, οταν το σμηνος αποκτησει 3-4 πλαισια γονου, αρχιζει και η μεγαλη αναπτυξη του μελισσιου για περιπου 60 ημερες. Τοτε η αναπαραγωγη υπερκαλυπτει την φθορα-θανατους- των μελισσων.Στο τελος της αναπτυξης οπληθυσμος υπολογιστηκε οτι ειναι 42 φορες την ημερησια γεννα της βασιλισσας.Αν γενναει 1000 αυγα την ημερα ο πληθυσμος θα ανερχεται σε 42000 μελισσες, και αν γενναει 1500 θα ενερχεται σε 60000 μελισσες. Η αναπτυξη γινεται τοσο γρηγορα, που η εισερχομενη γυρη καταναλωνεται αμεσως ( απο το χερι στο στομα).
Οπως το σμηνος αναπτυσεται, και η καταναλωση γυρης ειναι μεγαλη,σε περιπτωση αλλαγης καιρου -βροχης-τα αποθεματα ειναι λιγοστα, και καποια στιμη αν συνεχιστει ετσι τα αποθεματα θα τελειωσουν και αρχιζει ο κανιβαλισμος απο αναγκη πρωτεϊνης, τα κελια του γονου σφραγιζονται γρηγορα, και οι μελισσες που θα εκολαυτουν δεν θα ειναι ιδιες με αυτες που ειχαν αρκετη πρωτεϊνη.Στο σημειο αυτο σταματουν την εκτροφη εως οτου ξεκινησει να μπαινει γυρη στην κυψελη. Ο καλος μελισσοκομος πρεπει την ωρα αυτη να ειναι εκει που το μελισσι τον χρειαζεται,
να κανει τροφοδοσια με βροχη ή οχι, γυρεοπιτα ή και σιροπι, γιατι οταν ειναι καλος καιρος βρισκουν τροφες μονες τους, και ετσι με τον τροπο αυτο να μην καταλαβουν τα εξωτερικα φαινομενα.
Με το ελεγχο, πρεπει να διαβασει το πλαισιο ο μελισσοκομος αν χρειαζονται φαγητο.Βαζοντας γυρεοπιτα οταν δεν την χρειαζονται ξοδευει ασκοπα χρηματα, γιατι παιρνουν μονο το σιροπι και πετουν εξω την γυρη.Το ματι θα πρεπει να κοιταξει τον νεο γονο, τα σκουλικακια 2-3 ημερων, να δει τι ποσοτητα Β.πολτου εχουν μεσα.Οι φωτογραφιες παρακατω δειχνουν οτι,αν κολυμπανε στον πολτο, η κυψελη ειναι σε αριστη κατασταση απο φαγητα και ασθενειες,αν εχουν λιγο πολτο θα πει οτι χρειαζονται τροφες, και αν εχουν κατι λιγο στον πατο του κελιου ισα που κολυμπουν,θα πει οτι ειναι στα προθυρα της λιμοκτονιας.
Αυτα πρεπει να κοιταζει ο μελισσοκομος κατα τον ελεγχο, και οχι αν εχουν συμπαγη γεννα,γιατι απο την στιγμη που θα βρεξει, μεσα σε λιγες ωρες
σταματαει και η εκτροφη γονου.
Οπως προχωραει η ανοιξη και ο πληθυσμος μεγαλωνει, αρχιζει η καλυψη ολων των πλαισιων. Το καθε κελι γονου που εκολαπτεται, οι εργατριες το γεμιζουν με μελι και το σφραγιζουν.Γρηγορα ο χωρος εξαντληται και δεν υπαρχει κενο κελι για να γεννησει η βασιλισσα.
Σταματαει να εκπεμπει ο ανοιχτος γονος E-b-ocimene (φερομονης γονου), οι μελισσες αντιλαμβανονται το προβλημα,και παιρνουν τη αποφαση της επιβιωσης, να φτιαξουν Β.κελια και να βρουν αλλη φωλια, να σμηνουργησουν.Η προσπαθεια του μελισσοκομου να εμποδισει την σμηνουργια με το να μεγαλωσει τον χωρο και βαζοντας αχτιστες κηρηθρες, δυστυχως δεν φερνει αποτελεσματα.Δεν χτιζουν και εχουν παρει την αποφαση τους για σμηνουργια. Το προβλημα λυνεται με την προληψη. Εκμεταλευομενος το γεγονος, ο μελισσοκομος δημιουργει νεα σμηνη, παρακολουθωντας για την εποχη που κατασκευαζουν Β.κελια,και χωριζοντας τις κυψελες που ετοιμαζονται για σμηνουργια, φτιαχνει παραφυαδες. Ο σφραγισμενος γονος βοηθαει την κυψελη να ανακαμψει.Το μηκος μιας μελισσας καλυπτει 3 κελια γονου,δηλ.οταν θα εκολαυτει ενα πλαισιο γονου θα καλυψει 3 πλαισια πληθυσμου απο νεες μελισσες. Φευγοντας ενα σμηνος με το 50-70% του πληθυσμου, η κυψελη ξαναγεμιζει μελισσες σε συντομο χρονικο διαστημα, περιπου σε 10 ημερες, και σχεδον περναει απαρατηρητη. Με την αυξηση του πληθυσμου, η κυψελη αντιμετωπιζει μεγαλο προβλημα αναπαραγωγης Βαρροα, λογω της μεγαλης ποσοτητας γονου. Με το χωρισμα της κυψελης, σε παραφυαδες, η καταπολεμηση των Βαρροα ειναι ποιο αποτελεσματικη.
Η αναπτυξη του μελισσιου πρεπει να γινει πριν την τοπικη ανθοφορια και οχι μετα, διοτι θα πρεπει τα τραφει μεγαλος αριθμος μελισσων. Καθε περιοχη μελιτοφοριας ,διαφερει απο χρονο σε χρονο, διοτι μπορει να δωσει μελι την μια χρονια και αλλες 2-3 να μην δωσει.Αυτο το κακο εχει η στατικη μελισσοκομια.
,
