ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΩΝ

Οι τρείς κάστες τών μελισσών έχουν κάπως διαφορετικές διατροφικές ανάγκες, και μηχανισμούς σίτισης, για να ικανοποιθούν διατροφικά, καί ισχύει από τό στάδιο τής προνύμφης, εως και τούς ενήλικες κάθε κάστας. Αλλά, οι πρώτες ύλες για γόνο και ενήλικες μέλισσες, εργάτριες, βασίλισσες, ή κηφήνες είναι τα ίδια : νέκταρ και γύρη. Αυτά τά δύο προϊόντα από άνθη, παρέχουν όλην τήν τροφή που απαιτείται για την ανάπτυξη των προνυμφών και την μεταμόρφωση, καθώς και για την ανάπτυξη και τις λειτουργίες των ενηλίκων.Βασικά, τό νέκταρ παρέχει υδατάνθρακες, με τη μορφή σακχάρων, και η γύρη παρέχει πρωτεΐνες, λιπίδια, βιταμίνες και ανόργανα άλατα. Οι μέλισσες έχουν ανεπτύγμένους διάφορους μηχανισμούς,πού επεξεργάζονται τό νέκταρ και τήν γύρη, έτσι ώστε το φαγητό που τροφοδοτείται σε κάθε στάδιο, της κάθε κάστας, νά είναι καί ιδανικό για τις ανάγκες τους.

ΤΟ ΝΕΚΤΑΡ

Οι μέλισσες αποκτούν τό μεγαλύτερο μέρος της ενέργειάς τους από υδατάνθρακες, με τη μορφή σακχάρου από φυτά, κυρίως από το νέκταρ που παράγεται στα λουλούδια αλλά και από επιπλέον  μελιτώματα  που η έκκριση γίνεται  σέ κλαδιά δέντρων, από τό τρύπημα ορισμένων έντόμων. Τό νέκταρ τών λουλουδιών είναι μία υδατική έκκριση τών φυτών, πού περιέχει από 5 έως 80% σάκχαρα, καθώς και μικρές ποσότητες των αζωτούχων ενώσεων, ορυκτά, οργανικά οξέα, βιταμίνες, λιπίδια, χρωστικές και αρωματικές ουσίες (White, 1975). Από όλες τις τελευταίες  ουσίες, μόνο το ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C) βρίσκεται σε οποιαδήποτε αξιόλογη ποσότητα στο νέκταρ(απαραίτητο για τήν μέλισσα ) καί η περιεκτικότητα τού μελιού σε πρωτεΐνες,  είναι συνήθως μικρότερη από τό 0,2% (White και Rudyj, 1978). Σακχαρόζη, γλυκόζη, καί φρουκτόζη  είναι τα κύρια σάκχαρα που περιέχονται στο νέκταρ, και τό νέκταρ μπορεί γενικά να ταξινομηθεί σε τρεις ομάδες: (1) κατά κύριο λόγο ή πλήρως σακχαρόζη, (2) περίπου ίσες αναλογίες από σακχαρόζη, γλυκόζη, και φρουκτόζη, (3) κυρίως από γλυκόζη και  φρουκτόζη.Εκτός από αυτά τα τρία σάκχαρα, ένα-μεθυλ γλυκοσίδιο(a-methyl glucoside), μαλτόζη(maltose), τρεαλόζη(trehalose), και μελεζιτόζη(melezitose), έχουν θρεπτική αξία για τις μέλισσες.Τα περισσότερα άλλα σάκχαρα ούτε γλυκιά γεύση έχουν,αλλά ούτε καί θρεπτική αξία. Ορισμένα σάκχαρα, όπως μαννόζη(mannose), γαλακτόζη(galactose), καί ραμνόζη (rhamnose), είτε είναι τοξικά  για τις μέλισσες ή είναι η αιτία γιά τήν μειώση   της μακροζωίας τους (von Frisch, 1934,1965).                                                                         Το νέκταρ που συλλέγεται από τίς εργάτριες, ειναι δυνατόν νά χρησιμοποιηθεί άμεσα γιά νά τραφεί ο γόνος αλλά  και οι ενήλικες μέλισσες, όμως πολύ πιο συχνά τό μετατρέπουν σε μέλι πρώτα (η αναθεωρήθηση από τον Gary, 1975, και Maurizio, 1975).Tο νέκταρ μεταφέρεται πίσω στη φωλιά στο στομάχι τών συλλεκτριών,γιά νά τό παραλάβουν οι εργάτριες τής κυψέλης πρός  επεξεργασία.                                    Τα ένζυμα από τούς υποφάρυγγικούς  αδένες πού προστίθενται στο νέκταρ κατά τή επεξεργασία ειναι η διαστάση(diastase), ιμβερτάση(invertase), και οξυδική γλυκόζη (glucose oxidase). Αυτά  τα ενζυμα σπάζουν τά σάκχαρα σε απλές ανεστραμμένες μορφές, οι οποίες είναι πιο εύπεπτες από τις μέλισσες και προστατεύουν επίσης το αποθηκευμένο μέλι από βακτηριακή προσβολή.Το νέκταρ κατόπιν εξατμίζεται στη γλώσσα τών εργατριών και τοποθετήται στά κελιά για περαιτέρω εξάτμιση με αερισμό.Η περιεκτικότητα σε νερό γενικά μειώνεται σε λιγότερο από 18% για την προστασία του από ζυμώσεις. Οταν η ενζυματική δραστηριότητα και η εξάτμιση του νερού είναι πλήρης, το νέκταρ θεωρείται ότι έχει "ωριμάσει" και μπορεί να ονομάζεται  μέλι, το οποίο σφραγίζεται κάτω από ένα κερί κάλυψης μέχρις ότου χρησιμοποιηθεί για τη διατροφή των προνυμφών ή ενηλίκων μελισσών. Ενα σκουλικάκι εργάτριας απαιτεί περίπου 142 mg του μελιού για την ανάπτυξή του, καθώς και οι ετήσιες απαιτήσεις σέ μέλι για ένα σμήνος υπολογίζεται σε περίπου 60-80 κιλά (Weipple, 1928-Rosov, 1944-Seeley, 1985a).